Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – wydłużenie terminu na przygotowanie planów ogólnych
Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym („Ustawa”) ma na celu zaadresowanie trudności związanych z utrzymaniem terminów wprowadzenia nowego instrumentu planistycznego – planu ogólnego – przewidzianych przez ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw („Nowelizacja”). Ustawa zmienia przepisy Nowelizacji, m.in. wydłużając do 30 czerwca 2026 r. obowiązywanie dotychczasowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Dzięki tej zmianie samorządy będą miały więcej czasu na dokończenie procedur sporządzania planów ogólnych, bez zawieszenia możliwości uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Nowy termin na plany ogólne
Plany ogólne mają zastąpić stosowane na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego – z tą różnicą, że będą to akty prawa miejscowego, nie zaś dokumenty wiążące wewnętrznie jedynie organy gminy przy uchwalaniu planów miejscowych. Zgodnie z treścią Nowelizacji, gminy mają obowiązek uchwalenia planów ogólnych do 1 stycznia 2026 r. Ustawa wydłuża ten termin do 1 lipca 2026 r., co oznacza dodatkowe pół roku obowiązywania istniejących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zmiana daje samorządom dodatkowe miesiące na sfinalizowanie procedury uchwalania planu ogólnego, a inwestorom więcej czasu na realizację inwestycji na podstawie dotychczasowych przepisów.
Decyzje o warunkach zabudowy do 30 czerwca 2026 r.
Konsekwencją przesunięcia terminu obowiązywania studium będzie również możliwość wydawania decyzji o warunkach zabudowy na dotychczasowych zasadach do 30 czerwca 2026 r. – w przypadku, w którym w gminie nie został uchwalony do tej pory plan ogólny. W Projekcie nie przewidziano jednak wydłużenia możliwości wydawania bezterminowych decyzji o warunkach zabudowy do 1 lipca 2026 r., nie ulega więc zmianie fakt, że przy przyjęciu Ustawy tylko decyzje o warunkach zabudowy, które uprawomocnią się do 1 stycznia 2026 r. będą bezterminowe, a decyzje, które ulegną uprawomocnieniu po 1 stycznia 2026 r., będą miały 5-letni okres ważności.
Specustawa mieszkaniowa oraz doprecyzowanie procedury, czyli inne zmiany wynikające z Ustawy
Wydłużeniu ulegnie również czas obowiązywania ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, tzw. specustawy mieszkaniowej – specustawa utraci moc z dniem 1 lipca 2026 r. Innymi zmianami przewidzianymi w Ustawie jest m.in. umożliwienie przygotowania pierwszych planów ogólnych z pominięciem postanowień nieaktualnych strategii rozwoju, uzupełnienie przepisów przejściowych umożliwiających dokończenie trwających procedur ustalania lokalizacji inwestycji mieszkaniowych prowadzonych na podstawie specustawy mieszkaniowej, a także przywrócenie omyłkowo usuniętej z ustawy o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym w Nowelizacji podstawy prawnej do uzgadniania projektu planu miejscowego ze spółką celową dedykowaną Centralnemu Portowi Komunikacyjnemu.
Do końca stycznia 2025 r. ok. 75% gmin przystąpiło do sporządzania planu ogólnego. Nowa forma planowania przestrzennego wymusza szerszy zakres prac i ich bardziej „eksperymentalny” charakter, stąd przedłużenie terminu w myśl Ustawy ma szansę wpłynąć pozytywnie na jakość prawa miejscowego oraz zapobiec paraliżowi inwestycyjnemu, który nastąpiłby w gminach, które z dniem 1 stycznia 2026 r. – w myśl Nowelizacji – nie zdążyłyby wprowadzić w życie planu ogólnego, uniemożliwiając wydawanie decyzji o warunkach zabudowy aż do momentu jego wprowadzenia.
9 kwietnia 2025 r. Senat przyjął Ustawę bez poprawek – podpisanie Ustawy przez Prezydenta RP i zarządzenie jej publikacji w Dzienniku Ustaw powinno nastąpić w ciągu 21 dni od przedstawienia mu jej przez Marszałka Sejmu.
W przypadku pytań, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami:
Katarzyna Koszel-Zawadka
Partner | Radca Prawny
Karolina Kamecka
Junior Associate
