Podsumowanie zmian w prawie energetycznym. Jak zmiany ostatniego kwartału 2024 wpłyną na rynek w 2025 roku.
Ostatni kwartał 2024 roku przyniósł spore zmiany w polskim prawie energetycznym, które wyznaczają nowe kierunki dla rynku w 2025 roku.
Wodór zyskał dedykowane regulacje, przyspiesza się rozwój morskich farm wiatrowych, uproszczono procedury dla inwestycji w odnawialne źródła energii, a zamrożenie cen energii ma chronić odbiorców. Te zmiany mają istotny wpływ na transformację energetyczną i kształtowanie rynku w nadchodzących latach.
Prawo wodorowe w Polsce
Wodór został uznany za jeden z priorytetów realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, którego głównym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej Europy do 2050 roku.
Dotychczas prawo energetyczne nie regulowało wodoru bezpośrednio. Wodór traktowany był jako „inny rodzaj gazu palnego” i podlegał regulacjom jedynie w przypadku dostarczania go za pomocą sieci gazowej. Nowelizacja realizuje kamień milowy Krajowego Planu Odbudowy (KPO) i wprowadza ramy prawne dotyczące możliwości zastosowania oraz wykorzystania potencjału wodoru w Polsce.
Najważniejsze zmiany obejmują:
- wprowadzenie siatki pojęć na potrzeby rozwoju i funkcjonowania rynku wodoru,
- uregulowanie zasad reglamentacji działalności związanej z wodorem,
- zaprojektowanie zasad funkcjonowania sieci wodorowych,
- uwzględnienie międzysektorowych możliwości wykorzystania wodoru,
- propozycje uproszczeń dla podmiotów inwestujących w rozwój systemu wodorowego.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw została uchwalona przez Sejm 21 listopada 2024 roku, a Senat nie wniósł poprawek.
Morskie farmy wiatrowe
Nowe przepisy mają na celu wykorzystanie potencjału morskiej energetyki wiatrowej w polskiej wyłączonej strefie ekonomicznej oraz stworzenie rozwiązań prawnych, które wesprą podmioty zainteresowane jej rozwojem w Polsce, w tym przedsiębiorstwa odpowiedzialne za dostarczanie komponentów do budowy morskich farm wiatrowych.
Ustawa obejmuje regulacje istotne dla rozwoju morskich farm wiatrowych w zakresie przyłączania do sieci, lokalnego łańcucha dostaw oraz systemu wsparcia, w ramach którego wytwórcy będą mogli ubiegać się o przyznanie tzw. prawa do pokrycia ujemnego salda. Jednocześnie wprowadza szereg usprawnień proceduralnych w zakresie budowy i eksploatacji farm wiatrowych oraz postępowań administracyjnych, mających na celu przyspieszenie realizacji inwestycji.
Nowe rozwiązania wpłyną również na rozwój lokalnego łańcucha dostaw oraz krajowego przemysłu związanego z budową i obsługą morskich farm wiatrowych.
Ustawa z dnia 27 listopada 2024 roku o zmianie ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych została podpisana przez Prezydenta RP 9 grudnia 2024 roku.
Zamrożenie ceny maksymalnej za energię elektryczną
W 2025 roku ceny energii dla gospodarstw domowych pozostaną bez zmian. Regulacje przedłużają obowiązywanie ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców w gospodarstwach domowych na poziomie 500 zł/MWh (zamiast około 623 zł/MWh według obowiązujących taryf). Zamrożenie cen będzie obowiązywać przez kolejne 9 miesięcy, tj. do końca września 2025 roku.
Zawieszony zostaje także pobór opłaty mocowej od odbiorców, pobierających energię elektryczną na własne potrzeby w punktach poboru o napięciu nie wyższym niż 1 kV. Takimi odbiorcami są głównie gospodarstwa domowe.
Ustawa z dnia 27 listopada 2024 roku o zmianie ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku i niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP 9 grudnia 2024 roku.
Zmiana ustawy o OZE
Do najważniejszych zmian przewidzianych nowelizacją należą:
1. Przyspieszenie procesu inwestycyjnego w obszarze OZE przez skrócenie terminów wydawania zezwoleń i decyzji
Celem jest skrócenie procedur dla następujących instalacji OZE:
- montowanych na budynkach, wykorzystujących do wytwarzania energii promieniowanie słoneczne;
- położonych na tym samym terenie magazynów energii elektrycznej, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE, a także remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy instalacji OZE.
Zmiany obejmują procedury wydawania:
- decyzji o pozwoleniu na budowę w zakresie robót budowlanych,
- warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej oraz ciepłowniczej,
- koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej lub koncesji na wytwarzanie ciepła,
- decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
- wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w małej instalacji.
Przewiduje się, że łączny czas trwania procedur administracyjnych ma się skrócić z 356–416 dni do 149 dni.
2. Rozwój energetyki prosumenckiej przez zwiększenie opłacalności rozliczeń w systemie net-billing
Zmiana polega na utrzymaniu po dniu 1 lipca 2024 roku możliwości rozliczania się przez prosumentów w systemie net-billing w oparciu o rynkową miesięczną cenę energii elektrycznej (RCEm) – zamiast godzinowej ceny energii elektrycznej (RCE). Jeżeli prosument zdecyduje się pozostać przy dotychczasowym sposobie rozliczeń (RCEm), wysokość jego nadpłaty będzie wynosić do 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w danym miesiącu kalendarzowym.
Prosumenci będą mogli również zmienić sposób rozliczenia na rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE), składając stosowne oświadczenie sprzedawcy. Zachętą do zmiany będzie możliwość zwiększenia wartości zwrotu niewykorzystanych środków za wprowadzenie do sieci energii elektrycznej w ciągu kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) do 30%.
3. Zmiany porządkujące w związku z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE)
W związku z opóźnieniem rozpoczęcia działania CSIRE na dzień 1 lipca 2025 roku, konieczne jest także przesunięcie wejścia w życie instytucji prosumenta wirtualnego na tę datę, ponieważ jej stosowanie jest uzależnione od funkcjonowania CSIRE.
4. Zapewnienie zgodności prawa krajowego z prawem unijnym
Istotnym celem nowelizacji jest zapewnienie zgodności prawa krajowego z prawem unijnym w zakresie udzielanej pomocy publicznej w systemach wsparcia OZE, kogeneracji oraz dla odbiorców energochłonnych.
Polskie przepisy dostosowywane są do wytycznych CEEAG poprzez:
- aktualizację listy sektorów uprawnionych do ulg dla odbiorców energochłonnych,
- wprowadzenie dwóch poziomów ulg: dla przedsiębiorstw w sektorach narażonych na szczególne ryzyko ucieczki emisji na poziomie 85% obowiązku oraz w sektorach narażonych na ryzyko ucieczki emisji na poziomie 75%,
- utrzymanie kryterium kwalifikacji przedsiębiorstwa jako odbiorcy przemysłowego na poziomie min. 3% energochłonności,
- wprowadzenie opłaty wyrównawczej, którą będą wnosić odbiorcy energochłonni uprawnieni do ulg.
Jednocześnie zapewniona jest zgodność polskich regulacji z rozporządzeniem GBER, szczególnie poprzez wprowadzenie zmian w ramach programów wsparcia FiT (feed-in-tariff) / FiP (feed-in premium), mających na celu dostosowanie progu wsparcia do instalacji OZE o maksymalnej mocy zainstalowanej elektrycznej do 400 kW.
Ustawa z dnia 27 listopada 2024 roku o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP 6 grudnia 2024 roku.
W przypadku pytań, zachęcamy do kontaktu z naszą ekspertką:
Dominika Sawicka
Senior Associate | Radca Prawny
