12.01.2021

Obowiązek zgłaszania do ZUS umów o dzieło już od 1 stycznia 2021 r.

Z dniem 1 stycznia 2021 r. wszedł w życie obowiązek zgłaszania umów o dzieło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej „ZUS”). Obowiązek ten został wprowadzony na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 r., poz. 568), potocznie zwanej Tarczą Antykryzysową.

W myśl art. 22 ustawy, w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dodaje się art. 36 ust. 17, przedstawiający następujący obowiązek zgłoszeniowy:

„Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład (ZUS – przyp. red.) o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy„.

Na kim spoczywa obowiązek zgłoszeniowy

Według przedstawionego wyżej przepisu, strona zlecająca umowy o dzieło będzie podlegała obowiązkowi zgłoszenia zawartej umowy w ciągu 7 dni, jeżeli wcześniej z daną osobą nie łączył ją stosunek pracy, lub łączył, jednak na podstawie umowy określona osoba nie wykonywała pracy na rzecz pracodawcy. Obowiązek zgłoszeniowy nie będzie zatem dotyczył umów o dzieło zawartych
z osobami fizycznymi, które zawarły umowy o dzieło z pracodawcą, z którym pozostają jednocześnie w stosunku pracy.

ZUS zapowiada częstsze kontrole

Obowiązek zgłoszeniowy będzie wiązać się z możliwością weryfikacji umowy przez ZUS. Do tej pory ZUS nie dysponował tak szerokimi kompetencjami względem umów o dzieło, w efekcie często były one używane w obrocie jako umowy, które wiążą się z niższymi kosztami (zwłaszcza w kontekście składek ubezpieczeniowych). Po wprowadzonych zmianach zlecający dzieła mogą spodziewać się bardziej intensywnych kontroli w tym zakresie.

Kosztowne konsekwencje

W razie skutecznego zakwestionowania umowy o dzieło przez ZUS (tj. uznania, że powinna zostać zawarta umowa o pracę lub umowa zlecenia), płatnik składek może liczyć się z obowiązkiem zapłaty składek za zaległy okres jednorazowo. Następuje to na podstawie decyzji ZUS, według ogólnych zasad odnoszących się do błędnego oznaczenia podstawy oskładkowania, co może okazać się kosztowne. Oprócz weryfikacji przez ZUS, wprowadzone przepisy zakładają także możliwość udostępnienia danych umów ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz organom Krajowej Administracji Skarbowej w celu lepszego wykonywania ich zadań polegających na egzekwowaniu zobowiązań podatkowych oraz do badań analityczno-sprawozdawczych. Należy również pamiętać o możliwości nałożenia grzywny w wysokości do 5000 złotych na podmioty zobowiązane do zgłaszania wymaganych ustawą danych, tj. płatników składek albo osób obowiązanych do działania w imieniu płatnika, w przypadku niedotrzymania siedmiodniowego terminu zgłoszeniowego.

Dedykowany Formularz RUD

Wraz z wejściem w życie ww. zmian, wprowadzony zostanie nowy formularz ZUS – Formularz RUD. Formularz ten stanowi załącznik nr 24 do przygotowywanego rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów, które zastąpi obecne rozporządzenie.

O czym nie wolno zapominać

Mając wszystkie te kwestie na uwadze, rekomendujemy, żeby z jednej strony pamiętać o obligatoryjnym raportowaniu do ZUS umów o dzieło przy pomocy formularza RUD w terminie 7 dni, ale także żeby zwracać uwagę na sytuacje, w których są one zawierane.

Umowy o dzieło mogą być zawierane wyłącznie wówczas, gdy objęte nimi czynności mają charakter twórczy i zakładają realizację skonkretyzowanego dzieła (chociaż może ono przyjąć formę materialną, jak i niematerialną).

Szczególnie istotne jest zatem podążanie za wytycznymi wynikającymi z bogatego orzecznictwa, w tym także Sądu Najwyższego, który wielokrotnie wypowiadał się na temat możliwości zawierania umów o dzieło w ramach określonych branż czy zawodów.

Rozporządzenie jest nadal w fazie przygotowań, jednak jego projekt znajdziecie Państwo pod poniższym linkiem do strony Rządowego Centrum Legislacji.

____

Pobierz alert w wersji PDF – TUTAJ.