Nowa definicja mobbingu – co oznacza dla pracodawców?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej („Ministerstwo”) przygotowało projekt ustawy modyfikującej obowiązującą od ponad 20 lat definicję mobbingu oraz wprowadzającej zmiany w zakresie prewencji antymobbingowej.
Celem proponowanych zmian jest wzmocnienie ochrony ofiar mobbingu oraz ułatwienie dochodzenia ich praw na drodze sądowej. Szczególnie istotne dla pracodawców są jednak bardziej rygorystyczne obowiązki związane z przeciwdziałaniem mobbingowi.
Co może ulec zmianie?
Obowiązująca obecnie wieloelementowa definicja, jako mobbing określa: zachowanie uporczywe i długotrwałe, wywołujące u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Podane elementy muszą wystąpić łącznie, aby możliwe było scharakteryzowanie zachowania jako mobbingu.
Projekt Ministerstwa zakłada uproszczenie definicji mobbingu. Definicja w projekcie została zatem skrócona do uporczywego nękania pracownika. Oznacza to, że pracownik nie musiałby już udowadniać intencji sprawcy czy skutków działania, co mogłoby znacząco ułatwić pracownikom dochodzenie swoich praw. Podkreślony zaś miałby zostać nawracający bądź stały charakter mobbingu, wykluczając więc z zakresu pojęcia zachowania jednorazowe.
Inne założenia projektu, o jakich poinformowało Ministerstwo, to m.in.:
- rozszerzenie obowiązku prewencji antymobbingowej poprzez zobowiązanie pracodawców do określenia zasad przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w regulaminie pracy, a także sprecyzowanie, że obowiązek przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania oraz mobbingowi realizuje się poprzez stosowanie działań prewencyjnych, wykrywanie oraz szybkie i właściwe reagowanie, a także poprzez działania naprawcze i wsparcie osób dotkniętych nierównym traktowaniem;
- ustanowienie minimalnego progu wysokości zadośćuczynienia dla ofiary mobbingu w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia;
- zwolnienie pracodawcy z odpowiedzialności cywilnoprawnej w przypadkach, w których mobbing nie pochodził od przełożonego pracownika, a w organizacji zostały wdrożone odpowiednie działania prewencyjne;
- zdefiniowanie modelu racjonalnej ofiary w celu odróżnienia przypadków rzeczywistego nękania od zdarzeń postrzeganych nieadekwatnie lub nadmiernie subiektywnie za mobbing.
Zagrożenia i przewidywania
Eksperci wskazują, że uproszczenie definicji może prowadzić do zwiększenia liczby sporów sądowych. Ze względu na uregulowanie minimalnej kwoty zadośćuczynienia na poziomie sześciokrotności wynagrodzenia, a więc sumy dotkliwej dla mniejszych pracodawców, spory mogą być długotrwałe, a co za tym idzie, wiązać się z wyższymi kosztami.
Wobec tych zmian, kluczowe jest, aby pracodawcy już teraz rozpoczęli przygotowania do wdrożenia skutecznych procedur prewencyjnych, które zminimalizują ryzyko potencjalnych konfliktów.
Obowiązki pracodawcy związane z przeciwdziałaniem mobbingowi
Chociaż przepisy nie otrzymały jeszcze ostatecznego kształtu, warto już teraz przygotować organizację na ewentualne zmiany. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2025 r.
Zgodnie z Kodeksem Pracy, na pracodawcy spoczywa obowiązek przeciwdziałania mobbingowi, którego realizacja przejawia się między innymi w opracowaniu i przyjęciu polityki antymobbingowej w zakładzie pracy.
W świetle proponowanych zmian, skupiających się na szczególnej ochronie pracownika oraz jego praw, niezwykle ważne staje się wdrożenie przez pracodawców odpowiednich procedur wewnętrznych, mających na celu zarówno prewencję, adekwatną reakcję, jak i późniejsze wsparcie ofiar mobbingu.
Rekomendowane działania to:
- przegląd regulaminów wewnętrznych i ich aktualizacja pod kątem przeciwdziałania mobbingowi;
- organizacja szkoleń dla pracowników i kadry kierowniczej dotyczących identyfikacji i przeciwdziałania mobbingowi;
- wdrożenie procedur zapobiegania mobbingowi oraz monitorowania sytuacji w miejscu pracy, aby szybko reagować na potencjalne problemy.
Projekt nowelizacji przepisów dotyczących mobbingu to istotna zmiana, która może wpłynąć na funkcjonowanie wielu firm. Nowa definicja mobbingu oraz rozszerzone obowiązki prewencyjne dla pracodawców niosą za sobą zarówno szanse na lepszą ochronę pracowników, jak i ryzyko wzrostu liczby sporów sądowych oraz wyższe koszty dla pracodawców. Zrozumienie proponowanych zmian i odpowiednie przygotowanie organizacji pozwoli zminimalizować ryzyko prawne oraz finansowe w przyszłości.
Zachęcamy Państwa do kontaktu w przypadku pytań dotyczących tych istotnych dla pracodawców zmian:
Joanna Jędrzejewska
Senior Associate | Radca Prawny
Karolina Kamecka
Junior Associate
