Zmiany w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
Do Sejmu trafił rządowy projekt zmiany ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Ministerstwo Sprawiedliwości podnosi, że obecnie obowiązujące przepisy są nieefektywne, bowiem nie wpływają na przeciwdziałanie i likwidowanie przestępczości gospodarczej i skarbowej w pożądany sposób. Zgodnie z ustawą podmiotem zbiorowym są m.in. spółki osobowe i kapitałowe, a także spółdzielnie. Projektowane zmiany dotyczą zatem wielu podmiotów gospodarczych.
W nowelizacji przewidziano podwyższenie ustawowej wysokości kar pieniężnych. Zgodnie z projektem wysokość kary nie będzie już ściśle powiązana z osiąganym przed podmiot przychodem. Ma to pozwolić na orzeczenie kary pieniężnej względem podmiotu, który dysponuje majątkiem, a nie ujawnia przychodu. Nowy projekt zakłada, że kary będą się zaczynały od 30 tysięcy złotych i będą osiągały nawet wysokość 30 milionów złotych. Ponadto przewidziano zupełnie nową karę, jaką jest rozwiązanie podmiotu zbiorowego. Jest to najsurowsza sankcja jaka może zostać orzeczona i w założeniu ma być skrajnym narzędziem używanym w przypadku, gdy inne ustawowo ustanowione środki nie przyniosą oczekiwanych rezultatów.
Dodatkowo nowelizacja wprowadza regulacje zabezpieczające osoby, które zgłaszają informacje o istotnych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu podmiotu zbiorowego – tzw. sygnalistów. Za zignorowanie zgłoszenia sygnalisty lub jego zwolnienie na podmiot zbiorowy może zostać nałożona kara do 60 milionów złotych, w przypadku potwierdzenia się zarzutów sygnalisty.
Zgodnie z obecną regulacją podmiot zbiorowy może ponieść odpowiedzialność jedynie za przestępstwa wymienione w ustawie. Nowelizacja przewiduje otwarcie tego katalogu. Podmiot poniesie odpowiedzialność za każde przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe (z wyjątkiem przestępstw prasowych).
Podkreślić należy, że zgodnie z rządowym projektem karane będą nie tylko przestępstwa popełnione w związku z prowadzoną przez podmiot działalnością. Karze podlegać będzie też zaniedbanie w wyborze podmiotu, z którym nawiązano współpracę. Oznacza to, że delegowanie zadań bądź powierzenie czynności nietrafnie wybranej osobie lub przedsiębiorstwu także będzie zagrożone karą.
Kolejną istotną zmianą obecnie obowiązujących przepisów jest to, że skazanie konkretnej osoby fizycznej za popełnione przestępstwo nie będzie warunkiem koniecznym do przypisania odpowiedzialności i ukarania podmiotu zbiorowego. Postępowanie przeciwko osobie fizycznej będzie zatem toczyć się niezależnie od postępowania mającego na celu ukaranie podmiotu zbiorowego i nie będzie wstrzymywało rozpoczęcia postępowania przeciwko podmiotowi zbiorowemu.
Projekt ustawy jest obecnie konsultowany przez szereg organizacji, m.in. przez Krajową Izbę Gospodarczą czy Państwową Inspekcję Pracy. Przeciwko zaostrzeniu przepisów protestują organizacje zrzeszające pracodawców. Należy bacznie obserwować dalsze prace nad projektem, ponieważ zmiany dotkną wielu przedsiębiorców.
Aleksandra Zbrzeżna
Senior Associate | Adwokat
